Chương trình lập ra thì phải theo nhưng không được coi nó như một ngẫu tượng phải thờ. Bạn không thể nghiến răng khi đọc Anna Karerian (tiểu thuyết của văn hào Lev Tolstoi - Nga). Lúc đó bạn có thể đọc báo được.
Tôi không cần biết bạn tập trung tư tưởng vào cái gì, miễn bạn chịu luyện cái bộ máy suy nghĩ của bạn là được. Nghĩ kỹ, ta sẽ thấy việc tạo hoá tiếp tế thời-gian cho ta quả là một phép mầu hiện ra hằng ngày. Không có gì giản tiện hơn.
Chắc chắn là như thế sẽ có lợi. Trong chương trình hàng ngày, tôi không dự tính thời giờ đọc báo. Hai mươi bốn giờ đó là của bạn đấy, không có của cải nào quý hơn.
Thế là 6 giờ, có lẽ hơn nữa, đã trôi qua từ khi bạn ở sở ra, trôi qua như một giấc mộng, trôi qua như ảo thuật, không sao hiểu được. Nếu chúng thực tâm tin rằng cướp bóc là một hành vi thiện chí thì những năm khổ sai đối với chúng sẽ là những năm đầy hạnh phúc, tất cả những người tuẫn tiết đều sung sướng vì hành động hợp với nguyên tắc. Chính bạn là người tôi muốn khuyên đấy.
Mặc dầu vậy, bạn vẫn tán thưởng bản đó. Nhưng nếu không thể thu xếp sao cho số vốn 24 giờ một ngày đủ chi phí về thời giờ thì đời ta nhất định phải lúng túng. Nó chỉ cần thay đổi công việc, chứ không cần nghĩ, trừ những lúc ngủ.
- Vâng, bất kỳ cái gì cũng giản dị như vậy. Bây giờ tôi xem ông ta sử dụng 16 giờ đó như thế nào. Câu châm ngôn đó chưa đúng hẳn.
Nhưng riêng về phần tôi thì không khi nào bạn bắt gặp tôi du lịch mà không mang theo Marc Aurele. Nghệ thuật là cao quý, nhưng không phải là cao quý nhất. Câu ấy tầm thường quá đến nỗi khi viết ra, thực tình tôi cảm thấy mắc cỡ.
Mà khó thay đổi cái của quỷ đó lắm. Vì vậy, theo thiển ý, công việc phải làm trước hết trong ngày là coi chừng bộ óc ta làm việc. Nếu bạn muốn, thì bạn có thể mỗi giờ sống một đời sống mới được.
Tôi biết rằng theo lệ bạn có một giờ (mà sự thực thì thường là giờ rưỡi) vào giữa trưa để ăn cơm. Nếu một người đứng trên bờ hồ tắm và hỏi bạn: "Tôi phải bắt đầu nhảy ra sao đây?" thì chắc chắn bạn đáp: "Cứ nhảy đi, bình tĩnh mà nhảy". Nguy hiểm thứ nhất, ghê gớm lắm, là thành một người trong bọn khả ố nhất, khó chịu nhất: bọn thông thái rởm.
Trái lại, chắc chắn là giá trị 8 giờ ở sở còn tăng lên là khác. Nhưng mới đầu nên gắng sức in ít như vậy thôi. Sách Anh viết về vấn đề đó không có cuốn nào hơn được cuốn ấy, và không một người nào đã đọc mà còn có thể hiểu lầm rằng thơ là một thứ khổ hình thời Trung cổ, là một giống voi điên khùng, nguy hiểm, hoặc một họng súng tự khạc đạn để bắn chết những người đứng cách bốn chục thước.