Mà cuộc đời thì đâu phải xuôi theo dòng nước chảy. Tôi không nói thiện chí của họ đâu. những kẻ nầy nếu không được huấn luyện óc phán đoán có thể trở thành những người trí hẹp, phán đoán thiên lệch.
Công giáo thì khả quan nhất nhưng rất gắt. Tôi biết khi người ta bàn vấn đề nầy cho bạn, thưa người bạn trai quen biết và chưa quen biết, người ta hay lòng dòng, xa xôi. Khi đã đọc các mục trên, chắc bạn không ngạc nhiên lắm khi đọc nhận xét rất đúng nầy của Mendousse.
Tóm lại bạn trai tự nhiên vừa hướng nội vừa hướng ngoại. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn. Đại đa số bạn trai không có tiểu tâm nầy.
Nhà giáo dục muốn hướng dẫn tâm hồn họ đừng quá nghiêm khắc sống xa họ. Trong chương sau tôi sẽ bàn rộng vấn đề nầy. Có thể không nên gọi nó là tâm giao vì kẻ thi hành nó chỉ tìm lạc thú thể xác cho nhau.
Đừng mong ở họ đức tế nhị, sự giao cảm của tâm hồn, vẻ đẹp của trầm tĩnh. Vả lại chạy theo đuôi tình ái mãi thì đâu học hành gì được. Dưới hiên gia đình vợ chồng nên hiểu tâm lý nầy để khỏi hiểu lầm nhau mà hạnh phúc khó bảo đảm.
Họ đang mơ vọng rồi chờ đợi, bỗng buồn chán đến vì họ không biết mình đợi cái gì, thỉnh thoảng sao nghe lòng lâng lâng. Việc cho là tối hảo hồi 15 tuổi, qua tuổi 40 bạn thấy khờ dại quá. Dĩ nhiên lối tâm giao nầy rất nguy hiểm vì nó có thể dẫn lần đến nhục tình.
Có nhiều vấn đề họ thông thạo gì đâu mà họ vẫn nói nhưng, mà, song sau đó khi đối phương quả quyết. Nghiên cứu cốt tủy của ái tình bạn trai như trên ta nhận xét về mặt tình cảm, bạn trai tự nhiên, ít có lòng chung thủy. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn.
Trong đời thụ giáo của tôi, tôi gặp hai bạn trai kỳ dị như vậy. Không phải là bạn trai có ý để hồn phiêu lưu, có nhiều người chống trả với tật mơ mộng lắm. Thiếu gì cậu thay đồ một cách tự nhiên trước mặt một chị ruột hay một chị dâu.
Em trai chạy lại vừa khoát tay chị vừa nói: Để em. Nhiều nam thanh gần lỡ thời chỉ vì kén chọn cỗ giàu để nếu không đi xe hoa kỳ, ở nhà năm bảy từng thì cũng ngồi ghe chài đi góp lúa ruộng. Chánh trị quốc gia, quốc tế rối beng.
Sự phải quấy rối với thượng cấp hay kẻ thuộc hạ trong tinh thần biết ơn, lịch sự, lòng bạn trai cũng mất dần. Về già thì lòng họ teo héo lại. Họ lo hớt tóc đẹp, cạo gọt móng tay, ăm mặc bằng những thứ vải đắc tiền, giày quý giá nhất .