Họ đã phát triển nghệ thuật đọc, lấy thông tin vượt quá khả năng của những độc giả trung bình. Bạn sẽ không thể khỏa lấp được sự thiếu hiểu biết của mình trừ phi bạn có thể đặt ra một câu hỏi thông minh cho cuốn sách tham khảo bạn đang sử dụng. Nếu bạn không dùng tiếng Việt để diễn đạt một câu tiếng Anh chứng tỏ bạn không hiểu nghĩa của câu tiếng Anh đó.
Do vậy, những ghi chú của bạn ở cấp độ này không còn mang tính cấu trúc mà thuộc về ý niệm. Họ cố gắng tìm hiểu ý nghĩa ngôn từ, cố gỡ mớ bòng bong của câu cú để rồi nhanh chóng từ bỏ việc đọc và kết luận rằng thơ hiện đại quá khó đọc, như họ đã lường trước. Nhưng bất cứ câu chuyện lịch sử có giá trị nào cũng mang tính phổ quát.
Ngay từ đầu, Euclid đã làm rõ hệ thống từ chuyên môn mà ông sử dụng. Vì thế, hai ông đã xây dựng một mục lục đầy tính phân tích để báo trước cho người đọc phần trình bày nội dung chi tiết. Sau đây là một số cách bạn có thể dùng:
Chúng tôi đồng ý là việc dịch một cuốn sách được đông đảo mọi người coi là linh thiêng (ví dụ như Kinh Koran) là rất khó nhưng không phải là không thể làm được. Còn những người mới đọc sách có thể hoàn thành một phần việc ở hai giai đoạn đầu ngay từ quá trình đọc kiểm soát có hiệu quả. Vậy là bạn đã đọc lướt qua cuốn sách một cách có hệ thống, theo cách đọc kiểm soát đầu tiên.
Sẵn sàng đọc gồm nhiều kiểu chuẩn bị học đọc khác nhau. Về câu hỏi cuối cùng (Ý nghĩa của tác phẩm lịch sử là gì?) có thể nói không tác phẩm văn chương nào có ảnh hưởng lớn đến hoạt động của con người bằng lịch sử. Nếu có nhiều quy tắc nghĩa là thói quen cần thành lập cũng phức tạp, chứ không nhất thiết phải đạt được nhiều thói quen khác nhau.
Thứ hai, bạn phải xác định được có thể tìm những điều mình muốn biết ở đâu. Sau đây là một vài ví dụ về quy tắc thứ hai của cấp độ đọc phân tích quy tắc đòi hỏi bạn phải nêu được sự thống nhất của cuốn sách. Ai đó có thể nói rằng dù phát súng vào pháo đài Sumter có bắt đầu cuộc nội chiến hay không thì ít nhất chúng ta cũng biết sự kiện này đã xảy ra vào ngày 12 tháng 4 năm 1861.
Khi đọc to, bạn không thể dễ dàng lướt qua một cụm từ hay một dòng thơ bị hiểu sai. Bạn cũng không nên lo lắng khi các triết gia không nhất trí với nhau bởi hai lý do. Thói quen này chính là biểu hiện của một độc giả yêu cầu cao.
Chúng tôi đã lưu ý, trong phương pháp đọc này, các cuốn sách bạn đọc sẽ phục vụ mục đích của bạn chứ không phải bạn đọc vì cuốn sách. Quá trình đọc hiểu phụ thuộc vào việc bạn có nhận ra được những mối liên hệ đó hay không. Ai cũng đã ít nhiều dùng các từ lý thuyết và thực hành, nhưng chưa hẳn tất cả đều hiểu hết ý nghĩa của chúng.
Có lần chúng tôi xem một cuốn sách sử nói về cuộc nội chiến và thấy tác giả mô tả cuốn sách là tư liệu lịch sử công bằng và khách quan về cuộc nội chiến từ quan điểm của một người miền Nam. Họ nhất quyết từ chối sử dụng dù ít hay nhiều các thuật ngữ hay khái niệm chuyên ngành trong báo chí phổ thông và các tài liệu khác. Một nhà sử gia giỏi phải kết hợp được tài năng của một người kể chuyện và một nhà khoa học.
Tác giả cũng có thể cho độc giả biết ý định của mình ngay từ lời giới thiệu. Có thể nói khám phá không có trợ giúp là nghệ thuật đọc một cách tự nhiên và đời thường. Chỉ có ý chí cứng rắn của người đọc mới đủ để tránh những trường hợp xa rời tính khách quan biện chứng.